800.000 người chết mỗi năm – nhưng có thể ngăn chặn được

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung bình mỗi năm có gần 800.000 người tự tử, nghĩa là cứ mỗi 40 giây lại có một người chết vì lý do này. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 14.000 trường hợp tự tử mỗi năm – con số không nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh nhiều vụ việc không được ghi nhận hoặc giấu kín vì định kiến xã hội.

Tự tử hiện đang là nguyên nhân tử vong đứng thứ 3 ở nhóm tuổi 15 – 29, theo thống kê toàn cầu. Điều này cho thấy giới trẻ – đối tượng tưởng chừng năng động, nhiều ước mơ – lại là nhóm dễ tổn thương nhất về tâm lý, và cần được quan tâm đặc biệt.

Chủ đề 2025: “Thay đổi câu chuyện về tự tử – Bắt đầu cuộc trò chuyện”

Thông điệp năm nay nhấn mạnh: Hãy nói về tự tử — đúng cách và kịp lúc. Trầm cảm, tuyệt vọng, cảm giác bị cô lập… là những yếu tố dẫn đến tự tử, nhưng có thể chữa lành nếu người gặp khó khăn được lắng nghe, được đồng hành.

Việc mở ra những cuộc trò chuyện chân thành, cởi mở và không phán xét có thể giúp họ cảm thấy không đơn độc. Đôi khi, một lời hỏi thăm, một ánh mắt quan tâm, một cái nắm tay đúng lúc… chính là điều giữ họ lại.

Chúng ta có thể làm gì?

• Chủ động nhận diện dấu hiệu: thay đổi hành vi đột ngột, rút lui xã hội, mất hứng thú, nói nhiều về cái chết, hoặc biểu hiện buông xuôi là các dấu hiệu cần cảnh giác.

• Lắng nghe mà không phán xét: đôi khi người gặp khó khăn không cần lời khuyên, mà chỉ cần một người bên cạnh lắng nghe.

• Khuyến khích tìm đến chuyên gia: hỗ trợ tiếp cận bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học, hoặc đường dây nóng là việc làm thiết thực nhất.

• Xây dựng môi trường lành mạnh: từ gia đình, nhà trường, nơi làm việc đến cộng đồng, hãy cùng tạo ra không gian nơi mọi người có thể nói về tâm lý mà không sợ bị kỳ thị.

• Lan tỏa hy vọng: bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể là người truyền cảm hứng sống tích cực cho người khác, chỉ bằng cách sống tử tế và quan tâm đúng lúc.

Tự tử không phải là điểm kết. Hy vọng luôn có thật.

Tự tử có thể ngăn ngừa được. Mỗi người trong cộng đồng đều có vai trò trong việc bảo vệ sức khỏe tâm thần – từ bác sĩ, giáo viên, phụ huynh đến bạn bè, hàng xóm. Hãy nhớ: “Mỗi cuộc trò chuyện hôm nay có thể mở ra một ngày mai khác.”

Thay vì im lặng, chúng ta hãy bắt đầu nói. Nói với nhau. Nói để sống. Nói để cứu lấy những cuộc đời đang dần lặng im giữa tiếng ồn ào của cuộc sống.

Nếu bạn – hoặc người thân – đang cần giúp đỡ, đừng ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ. Cuộc sống luôn đáng sống, và bạn không hề đơn độc.