Chủ đề này nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền được tiếp cận thông tin và dịch vụ sức khỏe sinh sản chất lượng, an toàn và bình đẳng – đặc biệt đối với phụ nữ và thanh thiếu niên – để có thể chủ động quyết định sinh con, xây dựng gia đình phù hợp với mong muốn và hoàn cảnh sống của mình.

Theo số liệu từ Cục Dân số – Bộ Y tế, tính đến giữa năm 2025, dân số Việt Nam đạt khoảng 101,6 triệu người. Tuổi thọ trung bình tăng lên 73,7 tuổi, trong khi tỷ suất sinh trung bình chỉ ở mức 1,91 con/phụ nữ – thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con). Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn “già hóa dân số”, với tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm gần 12% dân số, dự kiến đạt 20% vào năm 2035.

Trong khi đó, dân số thế giới đã vượt mốc 8,1 tỷ người vào năm 2024, với nhiều khu vực đang phải đối mặt với tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa nhanh, và thiếu hụt lao động trẻ. Ngược lại, một số nước vẫn duy trì mức sinh cao dẫn đến sức ép lớn về an sinh, y tế và giáo dục.

Việt Nam đang đứng trước bài toán kép: mức sinh thấp kéo dài và già hóa nhanh. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quy mô dân số mà còn tác động tới lực lượng lao động, cơ cấu kinh tế và hệ thống an sinh xã hội. Đồng thời, các yếu tố như tảo hôn, kết hôn cận huyết, lựa chọn giới tính khi sinh, chưa tiếp cận đầy đủ các dịch vụ sức khỏe sinh sản… vẫn còn tồn tại ở một số địa phương.

Bên cạnh thách thức, Việt Nam cũng có cơ hội lớn nhờ đang trong “giai đoạn dân số vàng” với khoảng 68% dân số ở độ tuổi lao động. Nếu đầu tư đúng mức vào giáo dục, y tế, đào tạo nghề và tạo việc làm chất lượng, dân số vàng sẽ trở thành động lực phát triển mạnh mẽ, đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế – xã hội.

Hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan kêu gọi:

• Bảo đảm quyền tiếp cận bình đẳng với thông tin và dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho tất cả mọi người, không phân biệt giới tính, vùng miền hay điều kiện kinh tế.

• Tăng cường giáo dục giới tính toàn diện, đặc biệt với thanh thiếu niên, giúp họ có kiến thức đúng đắn để tự bảo vệ mình, tránh mang thai ngoài ý muốn và bệnh lây truyền qua đường tình dục.

• Khuyến khích sinh đủ hai con, nuôi dạy con tốt, không lựa chọn giới tính khi sinh.

• Chấm dứt tảo hôn và kết hôn cận huyết thống – những yếu tố làm gia tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh và nghèo đói.

• Quan tâm chăm sóc người cao tuổi, thúc đẩy chính sách thích ứng với dân số già như lương hưu, y tế lão khoa, dịch vụ hỗ trợ tại nhà.

Ngày Dân số Thế giới là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc đặt con người làm trung tâm trong mọi chính sách phát triển. Việc tôn trọng và bảo vệ quyền sinh sản không chỉ là vấn đề cá nhân, mà còn là nền tảng cho một xã hội công bằng, tiến bộ và bền vững. Hãy cùng chung tay xây dựng một tương lai mà mọi người đều có quyền được lựa chọn và thực hiện cuộc sống sinh sản một cách an toàn, lành mạnh và có trách nhiệm.