Mỗi ngày, khi chúng ta cất lời chào buổi sáng, nói chuyện với người thân, cười với đồng nghiệp – có hàng triệu người không thể làm những điều tưởng chừng đơn giản ấy. Không phải vì họ không muốn, mà vì thế giới với họ quá ồn ào, quá nhanh, quá khó đoán. Họ là những người nằm trong phổ tự kỷ.
1. Tự kỷ là gì?
Tự kỷ (rối loạn phổ tự kỷ – ASD) là một rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến cách con người giao tiếp, hành vi và tương tác xã hội. Người tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ, diễn đạt cảm xúc, hoặc phản ứng với môi trường xung quanh.
Tự kỷ không phải là bệnh lý có thể chữa khỏi bằng thuốc, mà là một cách khác biệt trong cách bộ não hoạt động và tiếp nhận thế giới. Sự khác biệt này cần được hiểu, tôn trọng và hỗ trợ đúng cách.
2. Thực trạng và thách thức
Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ được chẩn đoán tự kỷ đang tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, nhận thức của xã hội vẫn còn nhiều hạn chế. Không ít người vẫn nhìn trẻ tự kỷ như “trẻ hư”, “trẻ chậm”, dẫn đến kỳ thị và xa lánh.
Gia đình có con tự kỷ phải đối mặt với vô vàn thử thách:
-
Khó khăn trong việc phát hiện sớm
-
Thiếu cơ hội học tập và hòa nhập
-
Gánh nặng tài chính và tinh thần khi theo đuổi các liệu pháp can thiệp lâu dài
3. Vai trò của cộng đồng: Không ai bị bỏ lại phía sau
Người tự kỷ không cần sự thương hại – họ cần cơ hội. Cơ hội được học, được làm việc, được yêu thương và được tôn trọng.
Chúng ta – mỗi cá nhân trong xã hội – có thể:
-
Thay đổi cách nhìn: Đừng gán nhãn “bất thường”, hãy nhìn họ như một phần của sự đa dạng con người.
-
Hỗ trợ và bao dung: Kiên nhẫn hơn khi gặp một đứa trẻ la hét nơi công cộng, hoặc một người lớn hành xử “lạ”.
-
Lan tỏa thông tin đúng đắn: Góp phần xóa bỏ định kiến, tạo môi trường thân thiện cho người tự kỷ.
4. Thông điệp nhân ngày 2/4
Ngày Thế giới Nhận thức về Tự kỷ không chỉ dành cho người trong cuộc – mà dành cho tất cả chúng ta. Bởi một xã hội nhân văn là xã hội không để ai bị bỏ lại phía sau.
“Không ai thực sự hiểu được sự khác biệt cho đến khi họ học cách chấp nhận nó.”
– Temple Grandin, tiến sĩ – người tự kỷ, nhà khoa học, diễn giả nổi tiếng thế giới
Hãy mặc màu xanh dương hôm nay – không chỉ để thể hiện sự ủng hộ, mà là để nhắc nhở chính mình:
Yêu thương là thứ ngôn ngữ mà ai cũng có thể hiểu – kể cả những người chưa từng cất lời.
