Cần Thơ, ngày 10 tháng 10 năm 2025 – Mỗi năm, Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới (World Mental Health Day) được tổ chức vào ngày 10/10 như một lời kêu gọi toàn cầu về việc nhận diện và bảo vệ sức khỏe tinh thần – một phần không thể thiếu trong sức khỏe toàn diện của con người. Năm nay, với chủ đề “Tâm thần khỏe mạnh – Cộng đồng vững vàng”, chúng ta được nhắc nhở rằng: Sức khỏe tinh thần không chỉ là chuyện riêng tư, mà còn là nền móng của một xã hội phát triển lành mạnh.
Việt Nam: Khi con số biết nói
Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), hiện nay Việt Nam có đến 14 triệu người mắc các rối loạn tâm thần, tương đương gần 15% dân số. Trong đó, trầm cảm và lo âu là hai dạng phổ biến nhất – và có thể bắt gặp ở mọi độ tuổi, từ học sinh trung học đến người cao tuổi.
Tuy nhiên, chỉ khoảng 30% người mắc được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Phần còn lại vẫn đang sống trong im lặng – vì thiếu kiến thức, vì e ngại định kiến, hoặc vì không thể tiếp cận dịch vụ tâm thần.
Tại sao sức khỏe tâm thần lại quan trọng đến vậy?
Một người có tâm thần khỏe mạnh là người biết kiểm soát cảm xúc, duy trì mối quan hệ tích cực, làm việc hiệu quả và thích nghi tốt với áp lực cuộc sống.
Ngược lại, khi tâm thần suy yếu:
-
Cảm xúc tiêu cực kéo dài, trầm cảm, mất ngủ, mệt mỏi triền miên
-
Giảm khả năng học tập, làm việc và giữ gìn các mối quan hệ
-
Tăng nguy cơ nghiện rượu, ma túy, hành vi tự hại và thậm chí tự tử
Chăm sóc tâm thần tốt không chỉ bảo vệ cá nhân, mà còn tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm cho chi phí điều trị và thiệt hại kinh tế do năng suất lao động sụt giảm.
Hành động từ những điều đơn giản
Không cần là chuyên gia, ai trong chúng ta cũng có thể trở thành “người giữ cánh cửa tâm hồn” cho bản thân và những người xung quanh:
-
Đừng phớt lờ dấu hiệu bất ổn: mất ngủ kéo dài, thường xuyên buồn bã, cáu gắt, sợ hãi vô lý, cảm thấy vô dụng – đều có thể là tín hiệu tâm lý cần hỗ trợ.
-
Chủ động tìm sự giúp đỡ: đến gặp bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học không phải là yếu đuối – đó là bước đi dũng cảm để phục hồi.
-
Trò chuyện chân thành: lắng nghe một ai đó đang đau khổ có thể là “liều thuốc” tinh thần tốt nhất.
-
Giảm định kiến xã hội: người có rối loạn tâm thần không phải là “người điên” – mà là người cần được hỗ trợ y tế và sự tôn trọng.
Đã đến lúc cộng đồng không còn ngại ngùng khi nói về trầm cảm, stress hay lo âu. Cũng như cơ thể, tâm trí cũng có lúc cần nghỉ ngơi, điều trị và yêu thương.
Nhân ngày 10/10 năm nay, hãy nhìn lại chính mình và những người thân yêu: đã bao lâu rồi bạn không hỏi “Bạn có ổn không?” – và thực sự chờ đợi một câu trả lời thành thật?
Sức khỏe tâm thần – Không chỉ là vấn đề cá nhân. Đó là trách nhiệm của tất cả chúng ta.
